8) Hz. Cafer bin Muhammed, Sadık
İmam Cafer Sadık diye meşhur olan Cafer bin Muhammed (Medine, hicri kamerı 83/Medine, h.k 148), on iki imam’ın altıncısıdır. 65 yaşında iken şehit oldu, babası İmam Muhammed Bakır, dedeleri İmam Seccad ve İmam Hasan’ın yanında Cennetü’l Baki mezarlığında defnedildi. Annesi Kasım bin Muhammed bin Ebu Bekir’in kızı Ümmü Ferve’dir. İmameti 34 yıl sürmüştür. Künyesi Ebu Abdullah’tır ve Caferi mezhebi ona nispet verilmektedir.
İmam Cafer Sadık’tan fıkıh ve kelam alanında çeşitli konularda geniş ve değişik hadisler nakledilmiştir. Bundan dolayı şia mezhebini “Caferi mezhebi” olarak adlandırmışlardır. Hz. İmam’ın (a.s) imametinin ilk yıllarında meydana gelen siyasi boşluk, insanların özgürce İmam Cafer Sadık’a yönelmelerine neden olmuş ve fıkhi, kelami konuları ondan öğrenmişlerdir.
Ehlisünnet ulemalarından İbni Hacer Heysemi şöyle diyor: “İnsanlar, onun ilmini o kadar çok nakletmişlerdir ki şöhreti şehrin her yerine ulaşmıştır. Yahya bin Said, İbni Cerih, Süfyan bin Uyeyne, Süfyan Sevri Ebu Hanife, Şu’be bin El-Haccac ve Eyüp Sahtiyani gibi büyük şahsiyetler ondan rivayet nakletmişlerdir.”
Ehlibeyt İmamlarından hiçbirinin İmam Cafer Sadık kadar öğrencisi olmamış ve imamlardan nakledilen rivayetler ondan nakledilen rivayetlerin sayısına ulaşmamıştır. Hadis ashabı, ondan rivayet nakleden ravilerin sayısını 4000 olarak belirtmişlerdir.
İmam Cafer’in şehadeti, Mansur Devaneki tarafından tedarik edilen zehir sonucu olmuştur. Cafer bin Muhammed şiaların altıncı imamı, on dört masumun sekizincisidir ve Müminlerin Emiri’nin soyundan gelen beşinci imamdır. Künyesi Ebu Abdullah ve en ünlü lakabı ise “Sadık”tır. Öteki lakapları ise, şunlardan ibarettir: Sabır, Tahir ve Fazıl. Ancak şia bile olmayan kendi asrındaki fakih ve muhaddisler, onun hadisteki doğruluğundan ve rivayetleri nakletmesindeki sadakatinden dolayı onu övdüklerinden “Sadık” lakabı ile şöhret bulmuştur.
Annesinin adı Fatıma veya Garibe, künyesi ise Ümmü Ferve’dir.] Ümmü Ferve, Kasım bin Muhammed bin Ebu Bekir’in kızıdır.
İmam Cafer Sadık, hicretin 83. yılında Medine’de dünyaya geldi ve hicri 148. yılında 65 yaşında iken orada şehit edildi. Babası İmam Muhammed Bakır, dedesi İmam Seccad ve büyük amcası İmam Hasan’ın (a.s) yanında Cennetü’l Baki mezarlığında defnedildi. Dünyaya geliş tarihini 17 Rebiülevvel ve şehadetini ise 25 Şevval olarak belirtmişlerdir. Şehadet günü için Recep ayı ve ya Şevval ayının ortasını da nakletmişlerdir. Bazı tarihçi ve tezkire yazarları dünyaya gelişini hicretin 80. yılında, İbni Kuteybe ise, şehadetini hicretin 146. yılında olduğunu belirtmiştir. Ömrünün 12 yılını dedesi (İmam Seccad), 19 yılını ise babası (İmam Muhammed Bakır) ile geçirmiştir. İmamet süresi 34 yıl sürmüştür.
İmam Sadık zehirlenerek şehit edilmiştir. İbn Şehraşub’un, Menakıp kitabında yazdığına göre Ebu Cafer Mansur onu çehit etmiştir, Zira Mansur’un ona karşı olan kini ve İmam’ın halkı ona karşı kışkırtma korkusu, Mansur’u rahat bırakmıyordu. Mansur’un biyografisini bilen herkes, Mansur’un hilafete ulaşmak için çaba sarf edenlere hiç acımadığını ve hatta Abbasi hükumetinin kurulmasında oldukça büyük çabalar sarf eden Ebu Müslim Horasani’ye bile acımadan katlettiğini bilirler. İmam Sadık zehirlenerek şehit edilmiştir.